Modi Govt Expressways | భారతదేశం రాబోయే దశాబ్దంలో మౌలిక వసతుల రంగంలో చరిత్ర సృష్టించబోతోంది. రవాణా వ్యవస్థ ఒక దేశ ఆర్థిక శక్తిని నిర్ణయించే ప్రధాన స్థంభాలలో ఒకటి. చైనా, అమెరికా లాంటి పెద్ద దేశాలు ఇప్పటికే తమ రహదారి నెట్‌వర్క్‌లతో గ్లోబల్ స్థాయిలో పోటీ పడుతున్నాయి. ఇప్పుడు అదే దిశగా భారత్ కూడా అడుగులు వేస్తోంది.
మోదీ ప్రభుత్వం 17,000 కిలోమీటర్ల కొత్త ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు నిర్మించేందుకు రూ.11 లక్షల కోట్లు ($125 బిలియన్) పెట్టుబడి పెట్టబోతోందని బ్లూమ్‌బర్గ్ రిపోర్ట్ వెల్లడించింది. ఈ ప్రణాళిక పూర్తయితే, భారత్‌లో రవాణా రంగం ఐదు రెట్లు విస్తరిస్తుందని అంచనా. ఇది కేవలం రోడ్లు వేయడమే కాదు – ఆర్థిక వ్యవస్థకు నూతన ఉత్తేజం, పరిశ్రమలకు వేగవంతమైన సరుకు రవాణా, పట్టణాలకు సులభమైన అనుసంధానం, గ్రామీణ ప్రాంతాలకు అభివృద్ధి తలుపులు తెరచే ఒక మహత్తర యోజన.
ఇప్పటి వరకు భారత్‌లో నేషనల్ హైవే నెట్‌వర్క్ విస్తృతంగా ఉన్నా, దాంట్లో కేవలం కొద్ది శాతం మాత్రమే అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు సరిపోతున్నాయి. సాధారణ హైవేలపై గంటకు 60–80 కిలోమీటర్ల వేగం సాధ్యమవుతుంటే, కొత్త ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు గంటకు 120 కిలోమీటర్ల వేగాన్ని సురక్షితంగా అనుమతించబోతున్నాయి. ఇది సరుకు రవాణాలో సమయాన్ని, ఖర్చును గణనీయంగా తగ్గించనుంది.
ప్రస్తుతం 40% ప్రాజెక్టులు ఇప్పటికే నిర్మాణ దశలో ఉన్నాయి. 2030 నాటికి అవి పూర్తవుతాయని, మిగతా పనులు 2028లో ప్రారంభమై 2033 నాటికి పూర్తి కానున్నాయని ప్రభుత్వం అంచనా వేస్తోంది. దీనితో, రాబోయే 8–10 సంవత్సరాల్లో భారతదేశం ఒక రవాణా విప్లవంను చూసే అవకాశం ఉంది.
ప్రాజెక్ట్ ముఖ్యాంశాలు
- 17,000 కిలోమీటర్ల ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు – గంటకు 120 km వరకు వాహనాలు ప్రయాణించేలా డిజైన్.
- రూ.11 లక్షల కోట్లు పెట్టుబడి – సుమారు $125 బిలియన్.
- 40% పనులు ఇప్పటికే జరుగుతున్నాయి, 2030 నాటికి పూర్తి.
- మిగతా పనులు 2028లో ప్రారంభమై 2033 నాటికి పూర్తి.
- చైనా, అమెరికా లాంటి దేశాలతో పోలిస్తే ప్రాజెక్టు చిన్నదైనా, టైమ్‌లైన్‌ దూకుడు, ఫైనాన్సింగ్ మోడల్ ప్రత్యేకత.
ఆర్థిక ప్రభావం – లాజిస్టిక్స్ ఖర్చుల తగ్గింపు
భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఒక పెద్ద సవాలు లాజిస్టిక్స్ ఖర్చులు. ప్రస్తుతం దేశ GDPలో లాజిస్టిక్స్ ఖర్చులు 13–14% వరకు ఉంటాయి. ఇది చైనా (8%), అమెరికా (7%) కంటే ఎక్కువ.
ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు పూర్తయితే:
- సరుకు రవాణా వేగం పెరుగుతుంది.
- ఇంధన ఖర్చులు తగ్గుతాయి.
- డెలివరీ సమయాలు తగ్గి, E-commerce, Export industries కి ఊతమిస్తుంది.
పెట్టుబడి మోడల్ – BOT & HAM
ప్రభుత్వం ఈ ప్రాజెక్టులను హైబ్రిడ్ ఫైనాన్సింగ్ మోడల్లో అమలు చేస్తుంది.
- BOT (Build-Operate-Transfer): లాభదాయకమైన ప్రాజెక్టులు ప్రైవేట్ కంపెనీలకు అప్పగించి, వారు టోల్‌ ద్వారా పెట్టుబడి తిరిగి పొందే అవకాశం.
- HAM (Hybrid Annuity Model): తక్కువ లాభదాయకమైన రోడ్లలో ప్రభుత్వం 40% నిర్మాణ ఖర్చును ముందే చెల్లిస్తుంది.
ప్రస్తుతం ఎక్కువ ప్రాజెక్టులు HAMలో జరుగుతున్నాయి. కానీ BOT ద్వారా ప్రైవేట్ ఇన్వెస్టర్లను మరింతగా ఆకర్షించాలని యోజన.
ప్రపంచదేశాలతో పోలికలు
- చైనా: 1990ల నుండి ఇప్పటివరకు 1,80,000 కిలోమీటర్ల ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు నిర్మించింది.
- అమెరికా: 75,000 కిలోమీటర్ల ఇంటర్‌స్టేట్‌ హైవేలు ఉన్నాయి.
- భారత్: ప్రస్తుతం 4,500 km మాత్రమే హై-స్పీడ్ ప్రమాణాలకు సరిపోతుంది. ఈ ప్రణాళికతో ఆ సంఖ్య ఐదు రెట్లు పెరగనుంది.
పెట్టుబడిదారుల ఆసక్తి
ఇప్పటికే బ్రూక్‌ఫీల్డ్, బ్లాక్‌స్టోన్, మక్వేరీ, కెనడా పెన్షన్ ప్లాన్ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ బోర్డు వంటి అంతర్జాతీయ సంస్థలు భారత ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌లో పెట్టుబడులు పెట్టాయి. అదానీ గ్రూప్ వంటి దేశీయ సంస్థలు కూడా 18.4 బిలియన్ డాలర్లు పెట్టుబడి ప్రకటించాయి.
Deloitte అంచనా ప్రకారం, వచ్చే 3 ఏళ్లలో భారత్‌కు ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌లో వందల బిలియన్ల డాలర్ల పెట్టుబడి వచ్చే అవకాశం.
భవిష్యత్ సవాళ్లు
-
పెట్టుబడుల లోటు: BOT మోడల్లో ప్రైవేట్ ఆసక్తి తక్కువ.
-
భూసేకరణ: ప్రాజెక్టుల్లో ఆలస్యం వచ్చే ప్రధాన కారణం.
-
రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల సహకారం: అనేక ప్రాంతాల్లో భిన్నతలు, చట్టపరమైన సవాళ్లు.
-
పర్యావరణ అనుమతులు: పెద్ద ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వేలు నిర్మాణం పర్యావరణ సమస్యలతో కూడుకున్నది.
భారతదేశం రాబోయే దశాబ్దంలో రవాణా విప్లవాన్ని చూడబోతోంది. 17,000 కిలోమీటర్ల ఎక్స్‌ప్రెస్‌ వే ప్రాజెక్ట్ పూర్తయితే, దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో లాజిస్టిక్స్ విప్లవం, సమయపు ఆదా, పెట్టుబడిదారుల ఆకర్షణ, గ్లోబల్ పోటీకి సమర్థ సమాధానం లభించనుంది. ఇది కేవలం రోడ్ల ప్రాజెక్టు కాదు – “ఆర్థిక వృద్ధి హైవే” అని చెప్పవచ్చు.