SCO Summit | చైనాలోని టియాంజిన్ వేదికగా జరిగిన షాంఘై కోఆపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (SCO) సమ్మిట్ భారత్‌కి చారిత్రక మైలురాయిగా నిలిచింది. SCO సభ్య దేశాలన్నీ ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించిన టియాంజిన్ డిక్లరేషన్ ఈ సదస్సు ప్రధాన ఆకర్షణ. ఎందుకంటే ఇది మొదటిసారిగా ఉగ్రవాదాన్ని “అన్ని రూపాల్లో, అన్ని మార్గాల్లో” ఖండించింది. గతంలో SCO సంయుక్త ప్రకటనల్లో ఉగ్రవాదంపై ఇంత కఠినమైన భాష ఎప్పుడూ ఉపయోగించలేదు. అందుకే భారత్ తరచూ మద్దతివ్వకుండా ఉండేది. ఈసారి మాత్రం భారత అభ్యంతరాలు, ఆందోళనలు ప్రతిబింబించేలా తీర్మానం రావడం ఒక దౌత్య మలుపుగా మారింది. ముఖ్యంగా ఈ తీర్మానం ద్వారా భారత్ ఉగ్రవాదంపై తన వాదనను అంతర్జాతీయ వేదికపై బలంగా ప్రకటించింది. SCOలో భారత స్థాయి పెరిగిందని చెప్పడంలో అతిశయోక్తి లేదు.
ఈ డిక్లరేషన్‌తో SCO చరిత్రలోనే ఒక కొత్త అధ్యాయం ప్రారంభమైంది. ఉగ్రవాదం, వేర్పాటువాదం, మాదకద్రవ్య రవాణా, అంతర్జాతీయ నేరాలపై సంయుక్త పోరాటానికి సభ్య దేశాలు ఒకే మాట మీద నిలబడటం విశేషం. ఇంతవరకు “ఉగ్రవాదం” అనే పదాన్ని సాధారణంగా మాత్రమే ప్రస్తావించే SCO, ఈసారి కేవలం ప్రస్తావనకే పరిమితం కాలేదు. నేరుగా దాడుల ఉదాహరణలు ఇస్తూ, వాటి వెనుక ఉన్న ప్రేరేపకులు, నిర్వాహకులు, ప్రాయోజకులు ఎవరికీ మినహాయింపు ఉండదని ఖండించడం చాలా ముఖ్యమైన పరిణామం. ముఖ్యంగా ఈ తీర్మానం భారత ప్రధాని మోడీ పాల్గొన్న సమ్మిట్ వేదికపైనే రావడం, న్యూఢిల్లీ దౌత్యానికి ఒక చారిత్రక విజయంగా నిలిచింది.
భారత్ ఆందోళనలు ప్రతిఫలించిన తీర్మానం
డిక్లరేషన్‌లో “టెర్రరిజం పై ద్వంద్వ ప్రమాణాలు అంగీకారయోగ్యం కావు” అని స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు. అంతర్జాతీయ సమాజం ఉగ్రవాదాన్ని అరికట్టేందుకు మరింత కృషి చేయాలని, ముఖ్యంగా సరిహద్దు దాటి జరిగే ఉగ్రవాద కదలికలపై దృష్టి పెట్టాలని సభ్య దేశాలు కోరాయి.
ముఖ్యంగా, 2025 ఏప్రిల్ 22న జమ్మూ & కశ్మీర్‌లోని పహల్గాం దాడిని SCO నేరుగా ప్రస్తావించి ఖండించడం విశేషం. ఈ ఘటనతో పాటు పాకిస్థాన్‌లోని ఖుజ్దార్ (మే 21, 2025), జాఫర్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ (మార్చి 11, 2025) దాడులనూ ఖండిస్తూ బాధిత కుటుంబాలకు సానుభూతి తెలిపింది. ఉగ్రదాడుల నేరస్తులు, ఆర్గనైజర్లు, స్పాన్సర్లు ఎవరైనా సరే న్యాయానికి లొంగిపోవాలని తీర్మానం స్పష్టం చేసింది.
కొత్త ఉగ్రవాద నిరోధక సంస్థలు
ఈ సమ్మిట్‌లో SCO దేశాలు రెండు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకున్నాయి:
- యూనివర్సల్ సెంటర్ ఫర్ కౌంటరింగ్ ఛాలెంజెస్ అండ్ థ్రెట్స్
- SCO యాంటీ-డ్రగ్ సెంటర్
అదేవిధంగా, 2025–27 ఉగ్రవాద వ్యతిరేక సహకార ప్రణాళికను అమలు చేయాలని, భద్రతా రంగంలో ఒక ప్రత్యేక సెంటర్ ఫర్ స్ట్రాటజిక్ స్టడీస్ను కూడా ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించారు.
భారత్‌కి వ్యూహాత్మక విజయం
ఇప్పటి వరకు SCO ప్రకటనల్లో ఉగ్రవాదంపై నిర్వేద భాష ఉండటంతో భారత్ అనేకసార్లు మద్దతివ్వలేదు. కానీ ఈసారి:
- భారత్ ఆందోళనలు ప్రతిబింబించాయి
- పహల్గాం దాడిని ప్రత్యేకంగా ప్రస్తావించారు
- ద్వంద్వ ప్రమాణాలను ఖండించారు
ఇది న్యూఢిల్లీకి ఒక వ్యూహాత్మక దౌత్య విజయంగా నిలిచింది.
ఇతర ముఖ్యాంశాలు
- 2024లో చైనాలో జరిగిన Interaction – Anti-Terror కార్యక్రమాల ఫలితాలను SCO ప్రశంసించింది.
- సరిహద్దు భద్రత, నిర్వహణపై Dushanbe Process కింద 2026లో న్యూయార్క్‌లో హై-లెవల్ కాన్ఫరెన్స్‌ నిర్వహించనున్నారు.
- న్యూఢిల్లీలో ఏప్రిల్ 3–5, 2025 మధ్య జరిగిన SCO Startup Forum, మే 21–22న జరిగిన Think Tank Forum విజయాలను ప్రత్యేకంగా గుర్తించారు.
- భారత ICWA Study Centre సాంస్కృతిక, మానవతా సహకారంలో కీలక పాత్ర పోషించిందని ప్రస్తావించారు.
టియాంజిన్ SCO సమ్మిట్ భారతదేశానికి కేవలం ఒక సాధారణ దౌత్య కార్యక్రమం కాదు. అధ్యక్ష వాహనాల్లో మోడీ ప్రయాణం ద్వారా లభించిన అరుదైన గౌరవం, వెంటనే వెలువడిన టియాంజిన్ డిక్లరేషన్ రూపంలో లభించిన వ్యూహాత్మక విజయంతో ఈ పర్యటన చరిత్రాత్మకంగా నిలిచిపోయింది. ఉగ్రవాదాన్ని ఏ రూపంలోనైనా అంగీకరించబోమని స్పష్టమైన సందేశం ఇవ్వడం, పహల్గాం దాడి ప్రస్తావన ద్వారా భారత ఆందోళనలకు అంతర్జాతీయ మద్దతు దక్కడం – ఇవన్నీ న్యూఢిల్లీ దౌత్య విజయ గాథగా గుర్తించబడతాయి.
భారత్ కోసం ఇది కేవలం ఒక రోజు సంఘటన కాదు, భవిష్యత్తులో ఉగ్రవాద వ్యతిరేక అంతర్జాతీయ కూటమిలో మరింత ప్రభావవంతమైన పాత్ర పోషించే మార్గదర్శక క్షణం. ఈ సమ్మిట్‌లో వెలువడిన తీర్మానం, భారత వాదనలకు లభించిన మద్దతు – రెండూ కలిపి న్యూఢిల్లీకి ఒక దౌత్య మైలురాయిగా నిలిచాయి.