బ్యాంకుల నుంచి మీరు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలపై ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్‌మన్ కు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. అసలు ఎలాంటి విషయాలపై అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయాలి? ఫిర్యాదు చేసిన ఎన్ని రోజుల్లో మీ సమస్యకు పరిష్కారం లభిస్తుంది? ప్రతి బ్యాంకులో అంబుడ్స్ మన్ కు సంబంధించిన వివరాలు ఉంటాయా? ఈ విధానం ఎందుకు అమల్లోకి వచ్చిందో తెలుసుకుందాం.
అంబుడ్స్ మన్ అంటే ఏంటి?
ప్రభుత్వ లేదా ప్రైవేట్ సంస్థల మీద పౌరులు చేసే ఫిర్యాదులను విచారించి వాటిని న్యాయంగా, నిష్పాక్షికంగా పరిష్కరించేందుకు నియమించిన అధికారి. అధికార దుర్వినియోగాన్ని నిరోధించేందుకు ఆయా సంస్థల జవాబుదారీతనాన్ని పెంచడానికి సహాయపడతారు. తమకు వచ్చిన ఫిర్యాదులను విచారించి వాటిని పరిష్కరిస్తారు. ఫిర్యాదుదారుడికి లేదా సంస్థకు ప్రతినిధులుగా వ్యవహరించరు. కొన్ని ప్రైవేట్ సంస్థలు వినియోగదారుల సమస్యలు లేదా ఫిర్యాదులు ఉద్యోగుల సమస్యలను వెలుగులోకి తెచ్చేందుకు అంబుడ్స్‌మన్ ఏర్పాటు చేస్తాయి.
బ్యాంకు సమస్యలపై ఫిర్యాదులకు అంబుడ్స్‌మన్
బ్యాంకుల్లో మీరు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలపై స్థానిక బ్యాంకు మేనేజర్ నుంచి ప్రధాన కార్యాలయం వరకు మీరు ఫిర్యాదులు చేసినా ఫలితం లేకపోతే ఆర్ బీ ఐ నియమించిన అంబుడ్స్ మన్ ను సంప్రదించవచ్చు. బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ స్కీమ్ 2006 క్లాజ్ 8 ప్రకారం బ్యాంకు ఖాతాదారుల ఫిర్యాదుల పరిష్కారం కోసం ఎలాంటి చార్జీ వసూలు చేయరు. బ్యాంకు ఖతాదారులు ఆన్ లైన్ లేదా ఆఫ్ లైన్ లో కూడా ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. ఆన్ లైన్ లో https:rbi.org.in/scripts/complaints.aspx వెబ్ సైట్ లోకి ఫిర్యాదు చేయాలి.
ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్‌మన్ కు ఎప్పుడు ఫిర్యాదు చేయాలి?
బ్యాంకులో మీ సమస్య పరిష్కారం కాకపోతే ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్ మన్ ను ఆశ్రయిచంాలి. యూపీఐ, ఐఎంపీఎస్ లావాదేవీ, ఎటీఎం లావాదేవీ ఫెయిలైనప్పుడు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. అధిక చార్జీలు, లేదా అనధికారంగా మీ బ్యాంకు ఖాతా నుంచి డబ్బులు డెబిట్ చేయడం, లోన్ క్లోజ్ చేసే సమయంలో చార్జీల వసూలు వంటి అంశాలతో పాటు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. ఆర్ బీ ఐ నిబంధనలకు విరుద్దంగా బ్యాంకులు వ్యవహరిస్తే కూడా కంప్లైంట్ చేసే అవకాశం ఉంది.
ఫిర్యాదు చేసే ముందు ఎలాంటి డాక్యుమెంట్స్ అవసరం?
ఆర్ బీ ఐ వెబ్ సైట్ లో ఫిర్యాదు చేసే సమయంలో కానీ, వ్యక్తిగతంగా ఫిర్యాదు చేసే సమయంలో ఫిర్యాదుకు సంబంధించిన కొన్ని ఆధారాలను సమర్పించాల్సి ఉంటుంది. మీ పూర్తి పేరు, చిరునామా, మొబైల్ నెంబర్, ఈ మెయిల్ ఐడీ, మీరు ఫిర్యాదు చేసే బ్యాంక్ పేరు, బ్రాంచీ, బ్యాంకు కాకపోతే ఎన్ బీ ఎఫ్ సీ అయితే దాని పేరు, బ్రాంచీ పేరు ఉండాలి. దీంతో పాటు మీ ఖాతా నెంబర్, లేదా క్రెడిట్ కార్డు లేదా డెబిట్ కార్డుకు సంబంధించిన ఫిర్యాదు అయితే వాటి నెంబర్లు అవసరం. మీరు సంబంధిత బ్యాంకులో ఫిర్యాదు చేసినట్టు ఆధారం ఉండాలి. యూపీఐ లావాదేవీ ఫెయిలైతే మీరు బ్యాంకుకు ఫిర్యాదు చేసిన ధరఖాస్తు లేదా దానికి సంబంధించిన ఆధారం ఏది ఉంటే తప్పనిసరి. మీ ఫిర్యాదు రెఫరెన్స్ నెంబర్, కస్టమర్ కేర్ నుంచి వచ్చిన మెయిల్, మీ ఆన్ లైన్ ఫిర్యాదు లేదా మీ ఫిర్యాదుకు సంబంధించిన స్క్రీన్ షాట్ లేదా దానికి సంబంధించిన రుజువులు ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. బ్యాంకులో ముందు ఫిర్యాదు చేయకుండా ఆర్ బీఐ అంబుడ్స్ మన్ కు ఆన్ లైన్ లో లేదా వ్యక్తిగతంగా ఫిర్యాదు చేస్తే ఈ ఫిర్యాదు తిరస్కరించే అవకాశం ఉంది. బ్యాంకు పూర్తి స్టేట్ మెంట్ , మీ బ్యాంక్ ఖాతా నుంచి డబ్బులు కట్ యూపీఐ లావాదేవీ ఫెయిల్ అయినా స్లిప్ లేదా మినీ స్టేట్ మెంట్ వంటివి కచ్చితంగా మీ ఫిర్యాదుతో జతపర్చాలి.
ఫిర్యాదు ట్రాక్ చేయడం ఎలా?
ఆర్‌బీఐ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేసిన తర్వాత మీ ఫిర్యాదుకు ఒక నెంబర్ కేటాయిస్తారు. ఈ నెంబర్ ఆధారంగా మీ ఫిర్యాదు ఏ స్టేటస్ లో ఉందో తెలుసుకోవచ్చు. మీ ఫిర్యాదును సంబంధింత బ్యాంకు బ్రాంచీకి ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం నుంచి పంపుతారు. వారం లేదా 15 రోజులు నెల రోజుల్లోపుగా ఈ సమస్యను పరిష్కరించాలని బ్యాంకు అధికారులను కోరుతారు. అంబుడ్స్ మన్ నుంచి వచ్చిన ఫిర్యాదులను బ్యాంకులు అత్యంత త్వరగా పరిష్కరిస్తాయి. అంబుడ్స్ మన్ ఇచ్చిన గడువులోపుగా బ్యాంకులు సమస్యను పరిష్కరిస్తాయి. మీ ఫిర్యాదుకు సంబంధించిన ఐడీ అధారంగా మీ ఫిర్యాదు ఏ స్టేటస్ లో ఉందో చెక్ చేసుకోవచ్చు. అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం నుంచి వచ్చిన ఫిర్యాదుతో బ్యాంకులు అధికారులు ఈ ఫిర్యాదుపై తమ అభిప్రాయాన్ని తెలపవచ్చు. బ్యాంకు అధికారులు మరికొన్ని డాక్యుమెంట్లు మిమ్మల్ని అడగవచ్చు. అదే విషయం మీకు అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం నుంచి సమాచారం రావచ్చు. విచారణ జరగాల్సి వస్తే ఫోన్ లోనో వీడియో కాల్ ద్వారానో నిర్వహించే అవకాశాలు ఎక్కువ. వ్యక్తిగతంగా విచారణకు హాజరు కావాల్సిన అవకాశాలు చాలా తక్కువగా ఉంటాయి.
లోన్ రికవరీ ఏజంట్ల వేధింపులపై….
బ్యాంకులు, ఆర్ధిక సంస్థల నుంచి రుణాలు తీసుకుంటాం. ఇండ్ల నిర్మాణం కోసం హౌజింగ్ , వాహనాల కొనుగోలు కోసం లోన్లు తీసుకుంటాం. ఏదైనా కారణాలతో రుణానికి సంబంధించిన ఈఎంఐ చెల్లించకపోతే కొన్ని బ్యాంకులు, ఆర్ధిక సంస్థలు రుణం తీసుకున్న వ్యక్తి ఇంటికి రికవరీ ఏజంట్లను పంపుతారు. రికవరీ ఏజంట్లు బెదిరింపులకు పాల్పడడం వంటి ఘటనలను మనం తరచుగా వింటుంటాం. అయితే ఇలా రికవరీ ఏజంట్లు బెదిరించినా నిబంధనలకు విరుద్దంగా వ్యవహరించినా ఆర్ బీ ఐ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. రికవరీ ఏజంట్లు బెదిరిస్తే పోలీసులకు కూడా ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. పోలీసులు సహకరించకపోతే సివిల్ కోర్టును ఆశ్రయించవచ్చు.