బంగాళాఖాతంలోనే తుఫాన్లు ఎక్కువగా ఎందుకు ఏర్పడుతాయి? దీనికి ప్రత్యేక కారణాలున్నాయా? అత్యంత విధ్వంసకరమైన తుఫాన్లు ఎక్కువగా బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడుతున్నాయి? భౌగోళిక పరిస్థితులు కూడా బంగాళాఖాతంలో తుఫాన్లు ఏర్పడడానికి వాతావరణ శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు.
బంగాళాఖాతంలో తుఫాన్లకు కారణాలు ఏంటి?
బంగాళాఖాతంలో తరచుగా తుఫాన్లు ఏర్పడుతాయి. బంగాళాఖాతం ఉపరితలంలో ఉష్ణోగ్రతలు ఎప్పుడూ అధికంగా ఉంటాయి. ఇది కూడా తుఫాన్లు ఏర్పడడానికి కారణం. వర్షాకాలంలో వర్షాలు పడి చాలా నదుల నీరు.. బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది. అదే అల్పపీడనాలు, తుపాన్లకు కారణం అవుతుందని చెబుతున్నారు. బంగాళాఖాతం చుట్టూ ఉన్న భూమి నుంచి వేడిగాలులు సముద్రంలోకి వస్తాయి. సముద్రంలోని చల్లని గాలులు ఇండియా, బంగ్లాదేశ్, మయన్మార్, థాయిలాండ్, శ్రీలంక లాంటి ప్రాంతాలకు వైపు వెళ్తాయి. ఈ వేడి గాలులు, సూర్యుడి వేడి వల్ల సముద్రం వేడెక్కి మేఘాలు ఏర్పడుతాయి.బంగాళాఖాతానికి మరో ప్రత్యేకత ఉంది. ఇది అరేబియా సముద్రం కంటే చిన్నగా ఉంటుంది. అందువల్ల ఇది త్వరగా వేడెక్కుతుంది. వేడి పెరిగే కొద్దీ నీటి ఆవిరి పెరుగుతుంది. అంటే సముద్రంలో నీరు ఆవిరిలా మారి మేఘాలుగా ఏర్పడుతుంది. ఈశాన్య, నైరుతి రుతుపవనాల జోరు తగ్గినప్పుడు అంటే గాలి ప్రవాహ వేగం తగ్గినప్పుడు సముద్రం వేడెక్కుతుంది. ఈ పరిణామం కూడా.. బంగాళాఖాతంలో తుపాన్లు ఏర్పడేందుకు వీలు కల్పిస్తోంది.
ఏడాదికి నాలుగు తుఫాన్లు
ప్రతి ఏటా సగటున నాలుగు తుఫాన్లు బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడుతాయి. ప్రపంచంలో ఏర్పడే తుఫాన్లలో బంగాళాఖాతం, అరేబియా సముద్రాలల్లో ఏడు శాతం ఏర్పడుతాయి. గత 129 సంవత్సరాల్లో బంగాళాఖాతంలో ఘోరమైన తుఫాన్లు ఏర్పడ్డాయి. ప్రతి దశాబ్దానికి బంగాళాఖాతం నుంచి చాలా తీవ్రమైన తుఫాను పుడుతుందని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. 1891 నుంచి 2019 వరకు బంగాళాఖాతంలో 522 తుఫాన్లు ఏర్పడ్డాయి. అరేబియా సముద్రంలో 120 ఏళ్లలో 14 శాతం తుఫాన్లు, 23 తీవ్ర తుఫాన్లు మాత్రమే ఏర్పడ్డాయి. బంగాళాఖాతంలో మాత్రం 86 శాతం తుఫాన్లు, 77 శాతం తీవ్రమైన తుఫాన్లు వచ్చాయి. 129 ఏళ్లలో బంగాళాఖాతంలో 234 తీవ్రమైన తుఫాన్లు ఏర్పడ్డాయి.
అక్టోబర్, నవంబర్ మాసాల్లోనే ఎక్కువ తుఫాన్లు ఎందుకు?
సముద్రాల్లో ఎలాంటి అడ్డంకులు ఉండవు. మొత్తం ఓపెన్ ఏరియానే ఉంటుంది. ఉత్తరార్ధగోళంలో తుఫాన్లు ఎడమవైపు తిరుగుతాయి. అంటే యాంటీ క్లాక్ వైజ్ అన్నమాట. దక్షిణార్ధగోళం కుడివైపునకు తిరుగుతాయి. అంటే క్లాక్ వైజ్. సముద్రంపై వేడేక్కిన గాలి పైకి వెళ్తున్న సమయంలో మధ్యలో గ్యాప్ ఏర్పడుతుంది. ఈ గ్యాప్ లో చల్లని గాలి కలుస్తుంది. భూ భ్రమణం వల్ల గాలి కూడా గుండ్రంగా తిరుగుతూ ఈ గ్యాప్ లో కలిస్తుంది. బరువైన గాలికి చుట్టూ ఉన్న గాలి కూడా దీనికి కలిసి వస్తుంది. ఇలా అల్పపీడనం ఏర్పడుతుంది. అల్పపీడనం పెరిగే కొద్దీ సుడి పెరుగుతుంది. అది సముద్రం లోపల, ఆకాశంపై వరకు విస్తరిస్తుంది. బంగాళాఖాతం వేడిగా ఉంటుంది. దీనికి తోడు వర్షాలు తగ్గుముఖం పట్టడం వంటి కారణాలతో అక్టోబర్, నవంబర్ నెలల్లో ఎక్కువగా అల్పపీడనాలు, వాయుగుండాలు, తుఫాన్లు ఏర్పడే అవకాశాలు ఎక్కువ. బంగాళాఖాతంలో రుతుపవనాలకు ముందు అంటే ఏప్రిల్, మే మాసాల్లో ఆ తర్వాత అక్టోబర్ నుంచి డిసెంబర్ వరకు 28 నుంచి 30 డిగ్రీల సెంటీగ్రేడ్ వరకు ఉష్ణోగ్రతలు ఉంటాయి.
భౌగోళిక పరిస్థితులు
బంగాళాఖాతం చుట్టూ ఉన్న వాతావరణంలో తేమ ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇది తుఫాన్లు ఏర్పడటానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో ఏర్పడిన తుఫాన్ల అవశేషాలు బలహీనపడి బంగాళాఖాతంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. బంగాళాఖాతంలో ఉన్న అనుకూల వాతావరణ పరిస్థితులతో అవి తిరిగి బలం పుంజుకొని తుఫాన్లుగా ఏర్పడతాయి. బంగాళాఖాతం ఉత్తర భాగంలో ఇరుకుగా ఉంటుంది. ఒక రకంగా చెప్పాలంటే గరాటు ఆకారంలో బంగాళాఖాతం ఉంటుంది. ఈ రకమైన ఆకారం వల్ల అలలు, గాలుల శక్తి ఒకే చోట కేంద్రీకృతమై తుఫాన్ ఉప్పెన తీవ్రతను భారీగా పెంచుతుంది. ఇది తూర్పు తీరంలోని ఒడిశా, పశ్చిమ బెంగాల్, బంగ్లాదేశ్ వంటి లోతట్టు ప్రాంతాలకు తీవ్ర నష్టాన్ని చేస్తుంది. ఎత్తులో గాలి వేగం, దిశలో వచ్చే మార్పును విండ్ షీర్ అంటారు. బంగాళాఖాతంలో విండ్ షీర్ తక్కువగా ఉంటుంది. దీని వల్ల తుఫాన్ నిటారుగా పెరగడానికి, దాని వ్యవస్థను నిలబెట్టుకొనే అవకాశం ఉంటుంది. విండ్ షీర్ ఎక్కువగా ఉంటే తుఫాన్ వ్యవస్థ చెదిరిపోతుంది.బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడిన తుఫాన్లు తీరాన్ని తాకే ముందు అత్యంత తీవ్రమైన తుఫాన్లుగా బలపడటానికి అనువుగా ఉంటుంది.