విధాత: చైనా, మాల్దీవుల మధ్య సాన్నిహిత్యం పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి (IMF) ముయిజు పరిపాలనను ‘రుణ సంక్షోభం’ గురించి హెచ్చరికలు జారీ చేసింది. చైనా నుంచి బిలియన్ డాలర్ల రుణం తీసుకున్న మాల్దీవులను హెచ్చరిస్తూనే.. తక్షణమే తన విధానాన్ని మార్చుకోవాల్సిన అవసరం ఉందని ఐఎంఎఫ్ పేర్కొంది. భారత్‌తో సంబంధాలు దెబ్బతిన్న నేపథ్యంలో మాల్దీవులు చైనా నుంచి కోట్లాది రూపాయలు అప్పుగా తీసుకుంటున్నట్లు ఐఎంఎఫ్ తెలిపింది. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో హిందూ మహాసముద్రంలో వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత ఉన్న ఈ దేశం తక్షణమే తన విధానాలను పునఃపరిశీలించాలని సూచించింది.
పాలసీలో మార్పులు చేయాలి..
మాల్దీవులు ఆర్థిక వ్యవస్థను సమీక్షించిన తర్వాత, మాల్దీవులు ముఖ్యమైన విధాన మార్పులను చేయకపోతే, దేశం మొత్తం ఆర్థిక లోటు, ప్రజా రుణాలు ఎక్కువగానే ఉంటాయని ఐఎంఎఫ్ తెలిపింది. మాల్దీవుల ఆర్థిక వ్యవస్థ టూరిజంపై ఆధారపడి ఉండడం గమనార్హం. దేశానికి వచ్చే ఆదాయంలో దాదాపు మూడింట ఒక వంతు ఇతర దేశాల పర్యాటకుల నుంచే వస్తోంది. కరోనా మహమ్మారి తర్వాత దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ చాలా వరకు కోలుకుంది. అయినా చైనా నుంచి బిలియన్ డాలర్ల రుణం తీసుకుంటూ వస్తున్నది.
విదేశీ రుణాలపై మాల్దీవుల ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకటన..
ప్రణాళికాబద్ధమైన విమానాశ్రయ విస్తరణ, హోటళ్ల సంఖ్య పెంపుదల మాల్దీవుల ఆర్థికాభివృద్ధిని వేగవంతం చేయగలవని ఐఎంఎఫ్ అభిప్రాయపడింది. అనిశ్చితి కొనసాగుతోందని ఐఎంఎఫ్ పేర్కొంది. మాల్దీవుల రుణ భారం నిరంతరం పెరిగే ప్రమాదం ఉంది. ప్రపంచ బ్యాంకు ప్రకారం.. మాల్దీవుల ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ 2021లో మూడు బిలియన్ డాలర్ల కంటే ఎక్కువ విదేశీ రుణాలను కలిగి ఉంది. ఇందులో 42శాతం రుణాలు చైనా నుంచే ఈ పరిస్థితుల్లో మాల్దీవుల ఆర్థిక పరిస్థితిపై ఐఎంఎఫ్ హెచ్చరికలు చేసింది.
అభివృద్ధికి 400 బిలియన్ డాలర్ల రుణం
లక్షద్వీప్ సాకుతో చైనాను ప్రసన్నం చేసుకునేందుకు మాల్దీవుల మంత్రులు ప్రయత్నిస్తున్నారని విదేశీ వ్యవహారాల నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు. ఎందుకంటే చైనా మాల్దీవులకు భారీగా రుణాలు ఇస్తూ వస్తున్నది. సమాచారం ప్రకారం.. 2014 లో చైనా అధ్యక్షుడి పర్యటన సందర్భంగా చైనా-మాల్దీవుల స్నేహం ప్రారంభమైంది. అయితే, ఇక్కడ 17 దీవులను పర్యాటకంగా అభివృద్ధి చేయడానికి చైనా కూడా మాల్దీవులకు సుమారు 400 బిలియన్ డాలర్ల రుణాన్ని ఇచ్చింది. రాబోయే 50 సంవత్సరాలకు ఈ దీవుల లీజుకు పొందింది.
విదేశీ మారక ద్రవ్యం, పర్యాటకమే ప్రధానం
భారతదేశం, మాల్దీవుల మధ్య సంబంధాలలో ఉద్రిక్తత మధ్య మాల్దీవులు పర్యాటక రంగంలో ఇబ్బందులను ఎదుర్కొంటున్నది. ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ లక్షద్వీప్‌లో పర్యటించిన తర్వాత మాల్దీవులకు చెందిన ముగ్గురు మంత్రులు ఆయనపై అభ్యంతరకర వ్యాఖ్యలు చేశారు. దీంతో ఆగ్రహించిన నెటిజన్లు భారతదేశంలోని సోషల్ మీడియాలో మాల్దీవులను బహిష్కరించాలని పిలుపునిచ్చారు. రెండు దేశాల మధ్య దౌత్యపరమైన వివాదం ఎంతగా పెరిగిందంటే భారత్ నుంచి మాల్దీవులను సందర్శించే పర్యాటకుల సంఖ్య భారీగా తగ్గింది. మాల్దీవుల ఆర్థిక వ్యవస్థ దాని పర్యాటక రంగంపై ఆధారపడి ఉందనే వాస్తవం. విదేశీ మారకపు ఆదాయానికి, ప్రభుత్వ ఆదాయానికి ప్రధాన వనరుగా ఉంది.
మాల్దీవుల పర్యాటకం భారతదేశంపై ఎలా ఆధారపడ్డదంటే..
మాల్దీవుల జీడీపీలో టూరిజం నేరుగా నాలుగింట ఒక వంతు వాటాను కలిగి ఉంటుంది. ఇక్కడ ప్రత్యక్ష ఉపాధికి కూడా పర్యాటకం ప్రధాన వనరు. మాల్దీవుల ప్రజలకు ఉపాధి అవకాశాలలో మూడో వంతు కంటే ఎక్కువగా పర్యాటకమే దోహదపడుతుంది. పర్యాటక సంబంధిత రంగాలను కూడా కలుపుకుంటే.. ఇక్కడ మొత్తం ఉపాధి (ప్రత్యక్ష-పరోక్ష)లో పర్యాటక రంగం సహకారం దాదాపు 70శాతం వరకు పెరుగుతుంది. 2023కి ముందు గత కొన్ని సంవత్సరాలలో మాల్దీవులను సందర్శించే పర్యాటకులలో భారతీయుల సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది. 2018లో ఆ దేశ పర్యాటక మార్కెట్‌లో భారతదేశం వాటా సుమారు 6.1శాతం. ఈ సంవత్సరం భారతదేశం నుంచి 90,474 మంది మాల్దీవులను సందర్శించారు. పర్యాటకుల రాకపోకలలో 5వ అతిపెద్ద వనరు. 2019లో, 2018తో పోలిస్తే భారతదేశం నుంచి దాదాపు రెట్టింపు పర్యాటకులు ద్వీప దేశానికి చేరుకున్నారు. ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే రెండోస్థానంలో నిలిచింది.
రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు ఎందుకు క్షీణించాయి?
2023 మాల్దీవుల సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత రెండు దేశాల మధ్య దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న సత్సంబంధాలు దెబ్బతినడం ప్రారంభించాయి. వాస్తవానికి, మాల్దీవుల్లో అధ్యక్ష ఎన్నికలు గత ఏడాది సెప్టెంబర్‌లో జరిగాయి. ఈ ఎన్నికల్లో, పీపుల్స్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ అభ్యర్థి, మేయర్ మహమ్మద్ మొయిజు గెలుపొందారు. భారత అనుకూల ప్రెసిడెంట్ ఇబ్రహీం మొహమ్మద్ సోలిహ్‌ను ఓడించి, మాల్దీవుల అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. ఇంతకుముందు ఎన్నికల ప్రచారంలో మొయిజు పార్టీ ‘ఇండియా అవుట్’ పేరుతో ప్రచారాన్ని నిర్వహించారు. ఇందులో అక్కడ ఉన్న దాదాపు 70 మంది భారతీయ సైనికులను వెనక్కి పంపులనున్నట్లు ఎన్నికల ప్రచారం నిర్వహించారు.
