PM, CMs to Lose Office | ప్రధాని, ముఖ్యమంత్రులు, మంత్రులపై కొత్త చట్టం – 30రోజుల కస్టడీ తర్వాత పదవి రద్దు

ప్రధాని, ముఖ్యమంత్రులు, మంత్రులు 30 రోజుల కస్టడీలో ఉంటే 31వ రోజున పదవి ఆటోమేటిక్‌గా రద్దు అవుతుందని కొత్త రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు ప్రతిపాదిస్తోంది. అమిత్ షా ప్రవేశపెట్టిన ఈ బిల్లుపై రాహుల్ గాంధీ, ఓవైసీ సహా ప్రతిపక్షం తీవ్ర అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేసింది.

• అమిత్ షా బిల్లు… దేశవ్యాప్తంగా వేడెక్కిన రాజకీయాలు
• ప్రజాస్వామ్య సంరక్షణా? లేక రాజకీయ దుర్వినియోగమా?
• రాహుల్ : “మధ్యయుగాల చట్టం”
• అమిత్ షా: “నైతికత కోసం అవసరమైన సంస్కరణ”

PM, CMs to Lose Office | దేశ రాజకీయాల్లో సంచలనానికి దారితీసే విధంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం కొత్త రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లును ప్రవేశపెట్టింది. ఈ బిల్లు ప్రకారం, ప్రధానమంత్రి, ముఖ్యమంత్రులు లేదా కేంద్ర, రాష్ట్ర మంత్రులు తీవ్రమైన నేరారోపణలపై అరెస్టయి, 30 రోజుల పాటు కస్టడీలో ఉంటే, 31వ రోజున వారి పదవి ఆటోమేటిక్‌గా రద్దవుతుంది. ఈ ప్రతిపాదన దేశ రాజకీయాలలో పెద్ద చర్చకు దారితీసింది. ఒకవైపు అధికారపక్షం దీన్ని పాలనలో నైతికతను కాపాడే సంస్కరణగా చెపుతుండగా, మరోవైపు ప్రతిపక్షం దీన్ని ప్రజాస్వామ్యానికి ముప్పు తెచ్చే మారణాయుధమని ఆరోపిస్తోంది.

ఈ బిల్లును బుధవారం లోక్‌సభలో హోంమంత్రి అమిత్ షా ప్రవేశపెట్టారు. 130వ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు, జమ్ము కశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ (సవరణ) బిల్లు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల చట్టం (సవరణ) బిల్లులు అన్నీ కలిపి ప్రవేశపెట్టబడగా, లోక్‌సభలో ప్రతిపక్షం తీవ్ర నిరసన తెలిపింది. తృణమూల్ కాంగ్రెస్ ఎంపీలు బిల్లుల ప్రతులను చించి పారేసి నిరసన తెలియజేయగా, కాంగ్రెస్, ఎంఐఎం, ఆర్‌ఎస్‌పీ, ఎస్‌పీ పార్టీలు కూడా దీనిని రాజ్యాంగ విరోధ చట్టమని పేర్కొన్నాయి. చివరికి బిల్లులు ఓటింగ్ ద్వారా సంయుక్త పార్లమెంటరీ కమిటీకి ప్రతిపాదించారు.

ఈ ప్రతిపాదిత చట్టం ప్రకారం, ప్రధాని 30 రోజులు కస్టడీలో ఉంటే రాష్ట్రపతి ఆయనను తొలగించాలి. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి 30 రోజులు జైలులో ఉంటే గవర్నర్, కేంద్రపాలిత ప్రాంత ముఖ్యమంత్రి అదుపులో ఉంటే లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ వారిని పదవి నుంచి తప్పించాలి. ఈ నిబంధన కఠినంగా అమలవుతుంది. అయితే ఒక ముఖ్యమైన అంశం ఏమిటంటే—వారు తరువాత నిర్దోషిగా తేలితే మళ్లీ నియామకం పొందే అవకాశం ఉంటుంది.

ప్రతిపక్ష నేత రాహుల్ గాంధీ మాట్లాడుతూ ఇది దేశాన్ని మధ్యయుగ పాలనా విధానానికి తీసుకెళ్తుందని వ్యాఖ్యానించారు. “రాజు ఎవరినైనా కావాలంటే తొలగించేవాడు. ఇప్పుడు కేంద్రం అదే స్థితికి వెళ్లింది. ఎవరినైనా కావాలంటే ED ద్వారా కేసు పెట్టి, 30 రోజుల్లో పదవి నుంచి తొలగించేస్తారు. ఇది ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలహీనపరుస్తుంది” అని ఆయన తీవ్రంగా విమర్శించారు. AIMIM అధినేత అసదుద్దీన్ ఓవైసీ కూడా “ఈ బిల్లు దేశాన్ని పోలీసు రాజ్యంగా మార్చుతుంది. ఇది రాజ్యాంగ న్యాయవ్యవస్థకు విరుద్ధం” అని అన్నారు. కాంగ్రెస్ నేత మణిశంకర్ తివారి మాట్లాడుతూ “ఇది పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యాన్ని నిర్వీర్యం చేసే ప్రయత్నం” అని వ్యాఖ్యానించారు.

ఈ ఆరోపణలకు సమాధానమిస్తూ హోంమంత్రి అమిత్ షా తన అనుభవాన్ని గుర్తు చేశారు. “నేను గుజరాత్ హోంమంత్రి ఉన్నప్పుడు నాపై తప్పుడు కేసులు పెట్టారు. అయినా నేను రాజీనామా చేశాను.  నిర్దోషిగా తేలే వరకు ఎలాంటి పదవి చేపట్టలేదు. అదే నైతికత ఇప్పుడు అందరికీ వర్తించాలి. మంత్రులు జైలులో ఉంటూ పదవులు చేపడితే ప్రజల విశ్వాసం ఎలా నిలబడుతుంది?” అని ప్రశ్నించారు.

గతంలో చోటుచేసుకున్న కొన్ని సంఘటనలు ఈ చట్టానికి పునాది వేశాయి. ఢిల్లీ మాజీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్ కేజ్రీవాల్ మద్యం విధానం కేసులో జైలులో ఉన్నప్పటికీ పదవిలోనే కొనసాగారు. జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రి హేమంత్ సోరెన్ భూ కుంభకోణం కేసులో అరెస్టయినా పదవిలో ఉండిపోయారు. తమిళనాడు మంత్రి సెంథిల్ బాలాజీని గవర్నర్ తొలగించగా, బెయిల్ మీద బయటకు వచ్చాక మళ్లీ పదవిలోకి వచ్చారు. పశ్చిమ బెంగాల్ మాజీ మంత్రి పార్థ చటర్జీ కూడా జైలులో ఉన్నప్పటికీ పదవిలో కొనసాగారు. ఈ సంఘటనలన్నీ కలిపి ప్రజల్లో పెద్ద చర్చకు దారితీసి, “నేరారోపణలున్న నాయకులు అధికారంలో ఎందుకు కొనసాగాలి?” అన్న ప్రశ్న లేవనెత్తాయి.

న్యాయ నిపుణులు మాత్రం మిశ్రమ అభిప్రాయాలు వ్యక్తం చేస్తున్నారు. కొందరు దీన్ని పాలనలో నైతికతను బలపరచే సంస్కరణగా అభివర్ణిస్తుండగా, మరికొందరు దీన్ని “అరెస్టు అయినంత మాత్రాన దోషిగా తేలడం కాదనే న్యాయ సూత్రానికి విరుద్ధం”గా అభివర్ణిస్తున్నారు. ఒక వ్యక్తి దోషిగా తేలేవరకు అతనికి పూర్తి హక్కులు ఉంటాయి, ఆ సమయంలో ఆటోమేటిక్‌గా పదవి రద్దు చేయడం ప్రజాస్వామ్యానికి హాని కలిగిస్తుందని కొందరు న్యాయవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు.

ఇక అధికారపక్షం మాత్రం దీన్ని నైతికత బిల్లు అని పిలుస్తోంది. “జైలులో ఉన్న వ్యక్తి ప్రజలకు సేవ ఎలా చేస్తాడు? పాలన ఎలా కొనసాగుతుంది?” అనే వాదనను ముందుకు తెస్తోంది. ప్రజాస్వామ్యంలో రాజ్యాంగ పదవులు కలిగిన వ్యక్తులు నిష్కళంకంగా వ్యవహరించాలని, ఏ రకమైన అనుమానానికి కూడా తావు ఉండకూడదని ఈ సవరణ ఉద్దేశం.

• ఈ బిల్లు ఏం చెబుతోంది?

👉 ప్రధాని, ముఖ్యమంత్రి లేదా మంత్రి 30 రోజులు కస్టడీలో ఉంటే, 31వ రోజున వారి పదవి ఆటోమేటిక్‌గా రద్దవుతుంది.

• ఎవరెవరు ఎవరిని తొలగిస్తారు?
  👉 రాష్ట్రపతి – ప్రధాని, గవర్నర్ – రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి, లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ – యూటీ ముఖ్యమంత్రి.
• విడుదలైన తర్వాత తిరిగి పదవిలోకి రావచ్చా?

రావచ్చు. వారు నిర్దోషిగా తేలితే మళ్లీ నియామకం పొందే అవకాశం ఉంది.

• ఈ బిల్లు ఎందుకు అవసరం అని ప్రభుత్వం చెబుతోంది?
  👉 పాలనలో నైతికత, పారదర్శకత కోసం. జైలులో ఉన్న మంత్రులు అధికారంలో ఉండకూడదని ప్రభుత్వ వాదన.
• ప్రతిపక్షం ఎందుకు వ్యతిరేకిస్తోంది?
  👉 ఈ బిల్లును రాజకీయ ప్రత్యర్థులను అణచివేసేందుకు ఉపయోగించే అవకాశం ఉందని, ఇది ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలకు విరుద్ధమని ప్రతిపక్షం వాదిస్తోంది.
• గతంలో ఈ చట్టం ఉంటే ఏమయ్యేది?
  👉 కేజ్రీవాల్, హేమంత్ సోరెన్, సెంథిల్ బాలాజీ, పార్థ చటర్జీ వంటి నేతలు 30 రోజుల తర్వాత ఆటోమేటిక్‌గా పదవి కోల్పోయేవారు.

మొత్తానికి, ఈ బిల్లు చట్టంగా మారితే దేశ రాజకీయాలు ఒక కొత్తమలుపు తీసుకునే అవకాశం ఉంది. పాలనలో పారదర్శకత, జవాబుదారీతనం పెరుగుతుందా? లేక ప్రతిపక్షం చెబుతున్నట్టుగా ఇది రాజకీయ దుర్వినియోగానికి మార్గం అవుతుందా? అనే ప్రశ్నకు కాలమే సమాధానం చెపుతుంది.